Japonca - Alfabeler ( Hiragana-Katakana-Kanji)

Bugün biraz Japonca’da kullanılan alfabelerden bahsetmek istiyorum. Evet yanlış okumadınız ! ALFABELER ... Japonlar şu an aktif olarak 3 alfabe kullanıyorlar yazı dilinde bir tane de Romaji diye fasulyeden alfabe var ona da ayrıca değiniriz diye düşünüyorum. Bu alfabeler  ひらがな (Hiragana),　カタカナ (Katakana) ve 漢字 (Kanji) olarak adlandırılıyorlar. Bu üç alfabenin ortak kullanılıp yazılması da Kana olarak adlandırılıyor. Çok karşınıza çıkmayacak bir kelime olsa da aklınızın bi ucunda duruversin. Hemen gözünüz korkmasın, işin içine girince çok eğlenceli gelecektir size de.

Japonya'da ilk kullanılan alfabe Kanjidir. Sonrasında hiragana ve katakana gün yüzüne çıkıyor. Kesin delillere dayanmamakla birlikte alfabelerin hikayesini şöyle anlatayım;
Bir ada ülkesinde yaşayan Japonların kendi içine kapanık hayatları vardı ve asıl dertleri yaşamaya hiç de elverişli olmayan bu topraklarda bir şekilde hayatlarına devam edebilmekti, yazı çizi işleri için uğraşacak durumları ve haliyle alfabeleri yoktu. Sonrasında kültürlerin yavaş yavaş etkileşime girmesiyle beraber Kanji ile tanıştılar. Kanji aslında Japonların kendi alfabesi değildi. Çoğunlukla Çin'den ve Kore'den gelen sembolleri kullanıyorlardı (Hatta dini inançlarında da Çin'in etkisi yadsınamaz seviyededir. O da bir başka yazı konumuz olsun). Sonrasında kanjilerden esinlenerek ve sadeleştirme yapılarak hiragana ve katakana alfabesini üretmişler.

HİRAGANA - ひらがな

Hiragana ve katakana için de şöyle bir hikaye var; Zamanında kanjiyi sadece erkekler kullanabiliyormuş(Şu an size çok saçma gelebilir ama kültür bu yapacak bi'şey yok 😊). Bu nedenle kadınların kullanabileceği bir alfabe yokmuş. O dönemlerde de aşkını ilan etmenin tek yolu mektup yazmakmış. Bir kadının gidip bir erkekle yüz yüze böyle şeyler konuşması pek imkan dahilinde değilmiş. Kanjilerin orasından burasından alınan küçük bölümlerle yeni bir alfabe üretmişler ve mektuplaşırken bunu kullanmışlar. Aşağıdaki tablolara göz attığınızda da anlayacaksınız ki hiragana biraz daha kibar görünümlü daha kıvrak şekillerden oluşuyor. Tabii günümüze kadar bazı değişikliklere uğruyor ve herkesin kullandığı bir alfabe haline geliyor.

Aşağıdaki tabloda Hiragana alfabesinin harflerini ve okunuşlarını inceleyebilirsiniz: 

*** Gördüğünüz üzere dilde genel olarak a,i,u,e,o dışında tek sesli harf yok. Bazı harflerin ardına tırnak işareti ekleyerek sert ünsüz yumuşaması gibi bir şey oluyor. "Ka" harfi oluyor sana "Ga". Ünsüzü sertleştirmek için de harflerin ardına bizde derece belirtmek için kullanılan nokta getiriliyor. Bu olay da "Ha,hi,hu,he,ho" satırında oluyor zaten. Son olarak da Bazı harflerin yanına küçük olacak şekilde "ya,yu,yo" getiriliyor. Diyelimki "Ri" harfinin yanına küçük "ya" gelmiş olsun. "Ri" harfini artık "Rya" şeklinde okuyorsunuz.

Ayrıca bizim kullanıp da onların dillerinde olmayan bazı sesler de var. Bunlardan en meşhuru "L" harfi. Bir Japon için "R" ile "L" arasında ses olarak bir fark yoktur ikisini de aynı okur aynı duyar. Kendi ismimden de tasdik ettiğim "Ö" ve "O" harfi arasındaki farkı da hiçbir şekilde anlayamıyorlar 😄

KATAKANA - カタカナ

Hemen bi' aşağıdaki tabloya bakın isterseniz. Harflerin hiraganaya göre daha köşeli daha keskin şekilde biçimlendirildiğini göreceksiniz. Bunun sebebi de delikanlılıklarından ödün vermek istemeyen erkekler :) hiragana ile yazılmış ilân-ı aşk mektubunu alınca yüzlerinde gülümseme ile cevap yazarken katakanayı kullanmışlar ve kakkoii tavırlarından ödün vermemişler. Bu dediğim dönem de 800-1000li yılların Heian Dönemi (平安時代 ).

Katakana daha sonraları Japonca’ya yabancı dillerden gelen kelimeleri ayırıp kendi dillerinin içine karışmamasını sağlamak için kullanılmaya başlanmış. Yani Japonca bir metin okurken katakana alfabesinin kullanıldığını görüyorsanız o kelime büyük ihtimalle İngilizce vs dillerin birinden gelmiştir. Ayrıca günümüzde Japon gençleri yazışmalarında vurgulamak istedikleri kelimelere ve duygulara dikkat çekmek için katakanayı kullanıyorlar. Bu arada kendi isminizi de Japonca’da yazmak isterseniz bu alfabe yardımınıza koşuyor. Hiragana ile isminizi yazmanız onlar için biraz garip kaçacaktır :)

Bu iki alfabe fonetik olarak aynı ama çizim olarak farklı alfabeler. Bu yüzden birbirleriyle ilişkilendirmeniz belki anlamanıza yardımcı olur diye düşünerek şu tabloyu da bırakıvereyim :)

Romaji

Bu aslında bir alfabe sayılmaz. Olayı şu; bizim gibi yeni öğrenenler veya Japonca okuyamayanlar için latin harfleriyle okunuşunu yazmak. Örneğin:

私は建築家です・ (KANA)

わたし　は　けんちくか　です・ (Hiragana)

Watashi wa kenchikuka desu. (Romaji )

*Türkçesini yazmıyorum ki merak edip siz bulun :)

Kanji - 漢字 

İşte bu alfabe can yakan alfabe ki aslında alfabe demek ne kadar doğrudur onu da bilemiyorum. Çünkü Kanjiler birer harf değil, kendi içinde anlamları olan birer semboldürler. Yani her kanjinin bir anlamı vardır ve bu anlam yerine göre başka kanjilerle birleşerek de değişebilir. Kanji dilimize (nasıl sahiplendiysem demek 😁) Çince’den geldiği için on-yomi ve kun-yomi şeklinde iki farklı seslendirme biçimi vardır. Bunların ayrıntısına girip bunaltmak istemiyorum ama korkmayın; kendi öğrencilerime bunları anlattığım zaman genelde o “hee demek ki böyle bişeeey” bakışını alır ve ferah ferah ders işlemeye devam ederim :) 

Sizlere "kanji tablosu, buyrun inceleyin" demek isterdim lâkin… Yani isterseniz ekleyeyim de incelenecek bir şey değil 😄

KAÇ KANJİ VAR ?

1980’li yılarda Japon hükümeti bir heyet kuruyor. Bu heyetin görevi Japonca’da kaç tane Kanji var onu bulmak. Atatürk’ün Türk Dil Kurumu’nu kurması gibi düşünebiliriz. Heyet bir yıl kadar sonra 1600 civârında kanji sayısına ulaşıyor sonra ekip dağılıyor. Bir yıl sonra tekrar kuruluyor ve çalışmalarına devam ediyor. En son ne kadarda karar kıldılar hatırlayamadım ama 2100 küsürlerde olması lazım.Yine aynı heyet; tasdik edilemeyenlerle birlikte toplamda 10,000 kadar kanji olma ihtimalinin hiç de az olmadığını belirtmiş. Sahih hadis, zayıf hadis falan var ya onun gibi bir durum. Sonuçta dil çok eski ve yüzlerce yıl sürekli değişerek gelişmiş. Japonlar da eski yazılarını okuyamaz mesela, Çinliler de okuyamaz. Ama atıyorum onlar 1000 yıla kadar olan metinleri okuyabilirken biz 100yıl önceki metinlerimizi okuyamayabiliyoruz fark bu. Tabii çoğrafya, savaşlar, teknoloji, sanat vs tartışılacak çok argüman girer bu konuya o yüzden herhangi bir taraf tuttuğum düşünülmesin. Her millet kendi konumunu yüceltmek ister ve buna çabalar sonuç olarak. Bunlara neden girdim o da ayrı bir konu 🤷‍♂️

Japon çocukları okula başladıkları andan itibaren çok sistematik olarak Kanji eğitimi almaya başlıyorlar ve üniversite bitene kadar iki bin küsürlü sayılarda kanji öğreniyorlar. Bu da bir japon gazetesini alıp rahatça okuyabilmeniz için ihtiyacınız olan kanji sayısına yakın bir sayı demek :) ortalama bir japonun 10 000 kadar kelime bildiği söylenir. Burada dikkatinizi çekmek istiyorum; Kanji sayısı ayrı kelime sayısı ayrı arkadaşlar birbiriyle karıştırmayınız.

Kanji öyle bir şey ki; bir ömür, bir yaşam tarzı demek. Ana diliniz olmadığı için ne kadar geliştirseniz de bir yandan yeni kanjiler öğrenirken bir yandan da arkada kalan eski kanjileri unutuyorsunuz. Yani sürekli arkayı süpürerek ön tarafa doğru da yol açmanız gerek. Sistemi nasıl kurarsınız, ne şekilde ilerlersiniz sizin bileceğiniz husus. Sanırım ben bu konuda tavsiye verebilecek seviyede değilim ama illâ sormak isterseniz iletişim kurun bildiğim ve uyguladığım çeşitli yöntemleri seve seve anlatırım.

Bu alfabeleri öğrenmenin en iyi yollarından biri de bolca yazarak çalışmanız olacaktır. Ama bu bolca yazma olayını robot gibi değil her bir çiziminizi ayrı ayrı düşünerek, anlayarak yapmaya çalışmanız gerek. Bin tane düşünmeden yapacağınıza bir tane düşünerek çizin derim. Benimle benzer fikride olan bir çalışma uzun uzun anlatmış buyrunuz. Ayrıca yazarak çalışırken bu harflere kendinizce anlamlar yükler, benzetmeler yaparsanız çok daha kalıcı ve hızlı öğreneceğinizi düşünüyorum.

Japonca harfler ve semboller özellikle bizim kullanmakta olduğumuz latin harflerine göre çok farklılık gösterdiğ için ilk başlarda size çok ters gelecektir. Sonuçta beyninizde bugüne kadar ihtiyaç duymadığınız sinapsları aktif edecek ve yeni yollar açacaksınız. Özellikle kanji çalışırken beynimin acıdığını hissederdim ilk zamanlarda. Bildiğiniz yanıyordu kafam 💥🧠Tabii ki her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır orası ayrı.

Sanırım anlatacaklarım bu kadar. Eklememi istediğiniz bir şey olursa yorum olarak veya direkt bana iletirseniz en kısa zamanda düzeltmeleri yapar yazıyı güncellerim. Saygılar efenim